Możliwości wykorzystania przez gminy funduszy UE cz2

III. Zakres niezbędnych dostosowań na różnych poziomach administracji publicznej dotyczących sfery polityki rozwoju regionalnego

Podstawowy wysiłek musi dotyczyć administracji publicznej dla pozyskania potencjalnie dostępnych środków UE.

Należy sądzić, że cała Polska stanie się przedmiotem polityki rozwoju regionalnego UE jako obszar celu 1, czyli jako kategoria problemowa – obszar słabo rozwinięty. Z tego względu najbardziej interesujące są w tym zakresie doświadczenia krajów zaliczonych w całości jako obszary problemowe celu 1: Grecji, Irlandii oraz Portugalii.

Najważniejsze działania służące zbudowaniu potencjału absorpcyjnego w zakresie instrumentów polityki strukturalnej UE będą polegały na:

1. Przygotowaniu odpowiednich dokumentów planistycznych. Dotyczyć one będą: sześciu narodowych strategii dotyczących poszczególnych funduszy, oraz szesnastu strategii rozwoju regionalnego dla nowych województw. Niezbędne jest przygotowanie średniookresowego Narodowego Planu Rozwoju.

2. Uruchomienia sprawnych mechanizmów identyfikacji potencjalnych projektów mogących zyskać wsparcie finansowe ze strony UE, a następnie ich przygotowania w formacie odpowiadającym standardom UE. Dotyczy to m.in.: małych i średnich przedsiębiorstw, lokalnej infrastruktury, przedsięwzięć dotyczących zasobów ludzkich, przedsięwzięć dotyczących środowiska biznesowego, działań dotyczących środowiska przyrodniczego. Dotyczy to także Funduszy Preakcesyjnych – SAPARD oraz ISPA w części dotyczącej środowiska przyrodniczego.

3. Uruchomienia sprawnych mechanizmów montażu finansowego środków UE (współfinansowanie Funduszy Strukturalnych na poziomie 25%).

4. Kreowania struktur instytucjonalnych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, które są w stanie sprawnie gromadzić wszystkie niezbędne informacje, prowadzić profesjonalny dialog z Komisją Europejską, organizować niezbędny lobbing etc.

Podjęcie działań edukacyjno-szkoleniowych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, służących przyswojeniu umiejętności sporządzania odpowiednich dokumentów planistycznych oraz projektów przedsięwzięć inwestycyjnych jest zadaniem bardzo pilnym, warunkującym sprawne wykorzystanie środków Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności, które mogą być dostępne dla Polski w warunkach członkostwa w UE.

Zadania jaki stoją przed miastami i gminami w Polsce.

Podstawowe znaczenie mają projekty w zakresie dwu sfer: rynku pracy i zatrudnienia oraz infrastruktury, wskazuje się na wysoki poziom realizacji podstawowych celów oraz sprawność organizacyjną i dotrzymywanie harmonogramu realizacji projektów unijnych, problem wysokości kosztów własnych niezbędnych dla pozyskania środków UE, brak odpowiednich warunków lokalnych dla rozwoju, deficyt informacji, trudność zgromadzenia środków własnych niezbędnych dla montażu finansowego, zbyt małe doświadczenia w zakresie skomplikowanych procedur unijnych oraz trudności znalezienia partnerów zagranicznych dla poszczególnych projektów.

Konieczne jest kreowanie w układzie administracji samorządowych poszczególnych gmin oraz współpracujących z nimi instytucji niezbędnego dla absorpcji środków UE potencjału. Niezbędne jest kreowanie sprawnych technik pozyskiwania i wymiany informacji dotyczących europejskiego wymiaru polityki regionalnej, uwzględniając ograniczony potencjał ekonomiczny większości gmin Polski. Istotne jest przygotowanie pakietów projektów inwestycyjnych odpowiadających najważniejszym priorytetom polityki regionalnej Polski. Przyspieszenia wymagają działania służące wykształceniu sprawnych mechanizmów montażu finansowego środków UE środkami polskimi, w tym także pochodzącymi z budżetów samorządów lokalnych.

2. Pozostałe cele, które nie są zorientowane przestrzennie to: cel 3 – zwalczanie długookresowego bezrobocia oraz integracji na rynku pracy młodzieży i osób wykluczonych z tego rynku, cel 4 – asystowanie osobom pracującym w adaptacji do zmian w przemyśle i do nowych systemów produkcyjnych poprzez przekwalifikowanie oraz cel 5a – przyspieszenie adaptacji struktur rolnictwa i rybołówstwa.

POLITYKA REGIONALNA

Dotychczasowa współpraca w dziedzinie rozwoju regionalnego jest realizowana w oparciu o art.86 Układu Europejskiego. Wywodzi się on z zapisu Traktatu Rzymskiego, według którego jednym z zadań Wspólnoty Europejskiej jest zmniejszanie dysproporcji w rozwoju regionów. Dokument „Partnerstwo dla członkostwa” za jeden z priorytetów uznaje spójność gospodarczą i społeczną. Polityka regionalna służąca realizacji tego priorytetu ma  mieć zapewnioną  stosowną pomoc finansową ze środków PHARE..

Zgodnie z koncepcją rządową wysiłki na rzecz rozwoju regionalnego powinny się koncentrować na stworzeniu sprawnego i wydajnego systemu, w którym administracja rządowa i samorządowa na szczeblu regionów przejmie od rządu centralnego kompetencje związane z udziałem w Funduszach Strukturalnych.

Rząd podejmie prace nad stworzeniem  efektywnego systemu i związanych z nim struktur wspierania rozwoju regionalnego, zgodnego z zasadami obowiązującymi w UE. W wyniku tych prac opracowane zostaną akty prawne określające  zasady i organizację prowadzenia polityki regionalnej, nastąpi ustawowe określenie układu instytucjonalnego dla prowadzenia polityki regionalnej  na szczeblu centralnym oraz dostosowanie struktury instytucjonalnej  nowych województw  do prowadzenia  tej polityki. Opracowany zostanie kilkuletni,zintegrowany program rozwoju regionalnego oraz programy restrukturyzacji i rozwoju dla poszczególnych regionów przy wykorzystaniu doświadczeń państw Unii Europejskiej.

Dla realizacji polityki regionalnej  niezbędne będzie wzmocnienie kadrowe komórek  w ministerstwach oraz w Rządowym Centrum Studiów Strategicznych jak również  w odpowiednich strukturach nowych województw przez zatrudnienie nowych pracowników  i ich szkolenie. Szkolenie  ma służyć w szczególności poznaniu regulacji dotyczących polityki strukturalnej UE  oraz metod zarządzania funduszami strukturalnymi.